11 listopada 1918 roku w Zagłębiu Dąbrowskim

W dniu 10 listopada 1918 roku z więzienia w Magdeburgu powrócił do Warszawy Józef Piłsudski. Dzień później, 11 listopada Niemcy podpisały kapitulację w Compiegne.

Rada Regencyjna Królestwa Polskiego przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę zwierzchnią nad wojskiem. W dniu 14 listopada otrzymał on pełnię władzy cywilnej.  Rada Regencyjna rozwiązała się. W osiem dni później, 22 listopada Józef Piłsudski i premier Jędrzej Moraczewski wydali dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej odrodzonego państwa polskiego.  W dekrecie tym określono zakres władzy Piłsudskiego, który został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa.
W podzielonym w czasie wojny na okupację niemiecką i austriacką powiecie będzińskim w różny sposób kształtowały się dążenia niepodległościowe. W Będzinie, który był siedzibą niemieckich władz okupacyjnych Niemcy niechętnie podchodzili do polskiego ruchu niepodległościowego. Sytuację zmienił dopiero Akt 5 listopada.  
W dniu 21 listopada 1917 roku w Sosnowcu pojawili się 1 oficer i 7 legionistów, którzy na terenie powiatu będzińskiego mieli zorganizować biura werbunkowe. Biuro takie powstało również w Będzinie. Już w lutym 1918 roku biuro to zmieniło nazwę, używając od tej pory  pieczęci służbowej z napisem „Wojsko Polskie. Biuro w Będzinie”. Tymczasem niemieckie władze okupacyjne chciały zachować te tereny dla siebie. Zamierzono zgermanizować okupowane tereny powiatu będzińskiego. Zwrot nastąpił dopiero w sierpniu 1918 roku, kiedy to Niemcy poniosły klęskę na froncie zachodnim.
W listopadzie 1918 roku w okolicznych miejscowościach Zagłębia Dąbrowskiego zaczęły się kształtować polskie władze. W Dąbrowie powołano Komisariat Rządu Ludowego na czele z Kazimierzem Kuczewskim. Na czele Komisariatu w Sosnowcu stanął Stefan Falkowski. W Będzinie natomiast władzę sprawowała w dalszym ciągu Rada Miejska, do której wybory odbyły się jeszcze w czasach okupacji niemieckiej.  Rada ta składała się wyłącznie z ludności żydowskiej. Natomiast prezydentem miasta był Polak – Edward Rypp. Kazimierz Falkowski już w dniu 11 listopada wydał polecenie dokooptowania do Rady Miejskiej odpowiedniej liczby radnych chrześcijańskich. W dniu 12 listopada Rada rozwiązała się. Nowa Rada Miejska, złożona z 8 Polaków i 7 Żydów zawiązała się 14 listopada 1918 roku.

 

 

 

Design Joanna Kobryń © Muzeum Zagłębia w Będzinie

MAPA STRONY