Czerpak kultury łużyckiej – Naczynie o wymiarach 9,5 x 3,5 cm pochodzi ze zbiorów o nieznanej proweniencji, natomiast opis załączony na samym naczyniu wskazuje, iż zostało znalezione na „Starym Mieście” Namysłowa lub w jego okolicach. Kształt oraz sposób zdobienia pozwala je przyporządkować do ceramiki malowanej grupy śląskiej kultury łużyckiej. Natomiast określenie czasu w jakim naczynie powstało jest dość problematyczne i pozwala przyjąć szeroki zakres czasowy od 750 do 420 lat przed naszą erą.

Na podstawie analizy zabytków wspomnianej kultury, od razu można dostrzec jak ważną rolę naczynia odgrywały w świecie epoki brązu oraz we wczesnej epoce żelaza. Miały one szczególne znaczenie, nie tylko z powodu swych cech użytkowych, ale także ze względu na symbolikę w obrządku pogrzebowym.

Czerpaki w kulturze łużyckiej były używane powszechnie i stosowano je do nabierania płynów lub produktów sypkich. O ich popularności świadczy duża ilość tego typu naczyń w inwentarzach grobowych. Cechami wspólnymi definiującymi czerpaki są: średnica większa od wysokości naczynia oraz jedno duże „taśmowe” ucho. Ze względu na formę, badacze wyróżnili kilka rodzajów czerpaków, które odróżniają się od siebie przede wszystkim kształtem brzuśca. Najpopularniejszą formą jest kształt półkolisty. Natomiast w przypadku prezentowanego naczynia, kształt przypomina bardziej wycinek ze środka kuli, co wskazuje na późną fazę kultury łużyckiej datowaną na początek epoki żelaza.

Czerpak z Namysłowa charakteryzuje się kremową barwą ścianek oraz dużą starannością wykonania. Dodatkowe walory artystyczne podkreślają krótkie pionowe żłobienia pokryte czerwonym barwnikiem. Kolor czerwony należy do najczęstszych jakich używano w okresie wczesnej epoki żelaza. Czerwony pigment uzyskiwano z substancji organicznych oraz mineralnych posiadających w swym składzie tlenek żelaza. Finalny czerwony kolor uzyskiwano podczas wypału naczyń w atmosferze utleniającej. Płaskie dno czerpaka pozwalało na jego swobodne postawienie, a regularna okrągła forma oraz cienkie ścianki wskazują na ekskluzywny charakter naczynia.

Bibliografia:

Gediga B., Łaciak D., Łydżba-Kopczyńska B., Markiewicz M. Świat kolorów garncarzy z rejonu Domasławia sprzed około 2800 lat, Wrocław 2017

Łaciak D. Nadodrzańska ceramika malowana. Społeczno-kulturowe konteksty wytwórczości we wczesnej epoce żelaz, Wrocław 2017