Podczas badań archeologicznych prowadzonych przez Błażeja Muzolfa w 1994 r. na stanowisku archeologicznym Góra z jaskinią Biśnik natrafiono na relikty średniowiecznego założenia wieżowego. Budowla uległa doszczętnemu spaleniu, ale zachowane przedmioty, w tym militaria w postaci grotów bełtów kusz pozwoliły określić ramy chronologiczne wspomnianego obiektu na schyłek XIII i początek XIV w. W 2016 roku do #MuzeumZagłębiawBędzinie przekazano znalezisko ze „stanowiska na Biśniku”.

Było to pięć ażurowych aplikacji pasa rycerskiego. Ozdoby zostały wykonane z brązu metodą odlewu z formy. Cztery aplikacje przedstawiają orła z rozpostartymi skrzydłami i głową skierowaną w prawa stronę, zamkniętego w okrągłym otoku, zdobionego falowaną krawędzią z ornamentem jodełki na brzegach. Jedna z tarcz prawdopodobnie stanowi wtórny komponent dorobiony na potrzeby uzupełniania zagubionej oryginalnej aplikacji. Świadczy o tym odmienny i bardziej toporny styl wykonania. Piąta aplikacja z widocznym ubytkiem, to lew w pozycji stojącej, z podniesionymi łapami, skierowanymi w lewą stronę. Tutaj również brzegi zostały ozdobione ornamentem jodełkowym oraz falistą krawędzią. We wszystkich elementach widoczne są otwory na nity mocujące ozdoby do pasa. Przedstawione elementy stanowiły zapewne ozdobę pasa taśmowego noszonego na okalającej biodra zbroi –fartuchu lub spowijał on miecz przy boku rycerza.

Pas rycerski w okresie średniowiecza stanowił nieodłączny atrybut rycerza pasowanego.
Był symbolem cnót rycerskich, podkreślał prestiż, odwagę oraz poświęcenie. W trakcie uroczystej ceremonii rycerz składał przysięgę. Następnie otrzymywał pas oraz miecz, którym to w imię Boga,
św. Michała i św. Jerzego, trzykrotnie symbolicznie uderzany był w ramię przez króla . Innymi atrybutami, jakie otrzymywał nowo pasowany rycerz były: rękawice, ostrogi, pierścień oraz złoty łańcuch. Warto zaznaczyć, że w okresie „złotych wieków” rycerstwa w Polsce w XIV i XV wieku, pas otrzymywali tylko najbardziej zasłużeni rycerze, którzy wykazali się niezłomna postawą, chwalebnymi czynami oraz wiernością królowi.

Bibliografia:

Ławrynowicz Olgierd Średniowieczny pas rycerski na Śląsku i w Małopolsce [w:] Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 53/1, 2005

Muzolf Błażej, G. Rycel Strzegowa, st. Góra z Jaskinią Biśnik gm.Wolbrom… [w:] Informator Archeologiczny. Badania 1994, tom. 28

Podolski Aleksander Rycerstwo średniowiecza [w:] Wiedza Obronna t.2, 2013

#MuzeumZagłębiawBędzinie #ZabytekMiesiąca #Archeologia