Eksponat miesiąca: zawieszka dzwoneczkowata z osady w Strzemieszycach Wielkich

Jak podaje jedno z podstawowych opracowań średniowiecznej biżuterii słowiańskiej, opisujące zabytki z terenu naszego kraju, takie ozdoby mają postać pustej w środku kulki, niekiedy lekko spłaszczonej, wykonanej z odpowiednio uformowanej blachy lub odlanej z metalu.

Znaleziona w jednej ze strzemieszyckich chat zawieszka powstała, jak się wydaje, drogą odlewu. Spłaszczenie, któremu uległa mogło być intencjonalne, jednakże ze względu na nierówne ułożenie wobec siebie naciętych zakończeń i wgniecenie w czaszy dzwonka, było to raczej uszkodzenie powstałe podczas użytkowania lub już po porzuceniu (zagubieniu?). Dołem kulka jest rozcięta „na krzyż”, górą ma przymocowane przebite poziomo uszko do zawieszenia. Dekorację stanowią linie ryte poziomo i ukośnie w partiach poniżej rozcięcia, które także podkreślone jest  poziomą, obiegającą czaszę linią. Tego typu zawieszki pochodzą głównie z wyposażenia grobów, rzadziej znajduje się je na osadach. Najczęściej wykonywano je z brązu, tak, jak to ma miejsce w tym przypadku, czasami ze srebra lub stopu ołowiu z cyną. Noszono je jako składniki kolii albo przymocowane do opasek na głowę. Mają bardzo długi okres występowania od końca VIII do początków XIV stulecia. Strzemieszycka zawieszka pokryta jest naturalną ciemnozieloną patyną, co zabezpiecza ją przed utlenianiem powierzchniowych warstw metalu.

 

 

Design Joanna Kobryń © Muzeum Zagłębia w Będzinie

MAPA STRONY