Ubiegły rok był czasem trudnym, ponieważ pandemia wywołała kryzys społeczny i gospodarczy zmieniając nasz model pracy. Wiele dziedzin życia kulturalnego musiało rozpocząć działalność w świecie wirtualnym, dlatego Muzeum Zagłębia również rozszerzyło funkcjonowanie w strefie on-line.

Chcąc symbolicznie Państwa gościć w naszych progach przedstawiamy na fanpage’u oraz na naszej stronie wystawy zrealizowane w grudniu 2020 r. Jedną z naszych propozycji jest „zimowa” wystawa pt. „Narty, dancing, brydż”. Inspiracją do jej realizacji były popularne rozrywki jakim się oddawali bywalcy zimowych kurortów w Odrodzonej Ojczyźnie, czyli jazda na nartach, dancingi, bale, czy gra w brydża. Narty-Dancing-Brydż to także nazwa składu pociągu rajdowego wprowadzonego przez Polskie Koleje Państwowe i Krakowskie Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa w latach 30. XX w. Narracja wystawy skupia się wokół sportu narciarskiego, górskich pejzaży oraz kurortów do których kursował wspomniany skład pociągu. Natomiast eksponowane zabytki i bogate archiwum fotograficzne przeniosą Państwa w klimat dwudziestolecia międzywojennego.

Pierwsza część wystawy została poświęcona plakatom reklamującym polskie góry w zimowej szacie, które w latach 20 i 30 XX w. były skierowane do miłośników „białego szaleństwa” oraz turystów lubiących górskie eskapady. Mimo, że narciarstwo było sportem wymagającym odpowiedniego sprzętu to przez 20 lat niepodległości ta forma rekreacji zdobyła w naszym kraju dużą popularność. Zabiegi promujące ośnieżone stoki miały na celu zachęcenie rodaków i zagranicznego społeczeństwa do uprawiania narciarstwa w Polsce, co z kolei miało wpływać na rozwój gospodarczy miejscowości górskich. Projektowaniem plakatów zajmowali się nie tylko graficy, ale także młodzi architekci współzawodnicząc ze znanymi malarzami i artystami. Absolwenci Politechniki Warszawskiej Wydziału Architektury lubili pracować w twórczych duetach, ale w zależności od wspólnych pomysłów zmieniali konfiguracje personalne.

Prezentowane na wystawie plakaty pochodzą z Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Afisze są m.in. autorstwa słynnych ówcześnie par projektantów inżynierów architektów, jak duet Stefana Osieckiego, taternika i alpinisty oraz Jerzego Waleriana Skolimowskiego, medalisty olimpijskiego w wioślarstwie (X Letnie Igrzyska Olimpijskie w Los Angeles, 1932 r.). Wymienieni wyżej architekci założyli spółkę artystyczną „Decor” będącą połączeniem pasji sportowej i zamiłowania do plastyki, czego dowodem są liczne, wspólne realizacje plakatów sportowych nagradzanych za bardzo nowatorskie podejście do tematu. Takim reformatorskim projektem jest prezentowany plakat „Zakopane Kasprowy” (patrz galeria), w którym zamiast geometrycznych kształtów architekci zastosowali efekt ruchu poprzez spojrzenie widza z perspektywy „lotu ptaka” na sunących narciarzy pozostawiających ślady linii prostych i zygzaków na „białym puchu”. Wysokie góry oraz wagonik kolejki linowej zachęcają do wyjazdu w polskie Tatry, a schematyczne postacie i ślad na śniegu przywodzą na myśl narciarstwo. Innym, innowacyjnym plakatem pod względem techniki jest afisz „Szkoła Narciarska Polskiego Związku Narciarskiego Zakopane, Kasprowy” zaprojektowany przez Tadeusza Lipskiego, absolwenta Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W kompozycji obrazu zauważalne jest połączenie postaci rysunkowej z czarno-białą fotografią gór wykonaną przez Adama Krzeptowskiego, filmowca z Zakopanego. Takie formy łączenia planów i różnych technik były w tym czasie popularnym zabiegiem przedstawiania treści reklamowych.

 Przeglądając prezentowane afisze należy zauważyć, że plakaty z lat 30. odzwierciedlały nowoczesny obraz tamtych czasów dokumentując prężny okres historii polskiego narciarstwa. Reklamowane, ważne wydarzenia sportowe oraz formy infrastruktury sportowej przyczyniły się do popularyzacji Zakopanego, które stało się najchętniej odwiedzanym kurortem międzywojennej Europy.

Zapraszamy do galerii, w której prezentujemy eksponowane na wystawie plakaty oraz zdjęcia o tematyce narciarskiej z lat 20. i 30. XX w.

W następnej odsłonie wystawy „Narty, dancing, brydż” opowiemy o legendarnym pociągu rajdowym z lat 30. XX w..

cdn. 

Plakat „Zakopane Kasprowy”, 1935 r. Proj. Stefan Osiecki, Jerzy Skolimowski, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem 

Fragment ekspozycji „Narty, dancing, brydż”, Pałac Mieroszewskich 

Plakat „Zakopane 5-10 II 1929”, 1929 r. Proj. Stefan Osiecki, Jerzy Skolimowski, ze  zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „FIS, Campionati Mondiali di Sci, Zakopane – Polonia”, 1938 r. Proj. Czesław Wielhorski, Leszek Piątkowski, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Szkoła Narciarska Polskiego Związku Narciarskiego, Zakopane Kasprowy”, 1938 r. Proj. Tadeusz Lipski, fot. Adam Krzeptowski, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Neige et soleil en Pologne”, 1938 r. Proj. Stefan Osiecki; Fot. Roman Serafin, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „II. Międzynarod. Zawody Narciarskie w Zakopanem”, 1923 r. Proj. Tadeusz Koniewicz, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Międzynarodowe Zawody Narciarskie VIII Mistrzostwo Polski, Zakopane”, 1927 r. Proj. Mieczysław Jurgielewicz, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Międzynarodowy Wyścig Tatrzański / Krakowski Klub automobilowy”, 1928 r. Proj. Roman Orszulski, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Zawody Narciarskie o Mistrzostwo Zakopanego”, ok. 1921-1927 r. Proj. Zofia Stryjeńska, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Zima w Polsce”, 1936 r. Proj. Stefan Osiecki, Jerzy Skolimowski, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie

Plakat „Wyciągi narciarskie, Kasprowy/Sławsko”, 1938 r. Proj. Stefan Osiecki, ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Szkoła jazdy na nartach R. Bujaka i Z. Ritterschilda Zakopane”, lata 30. XX w. Proj. N.N., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Narty z fabryki Franciszek Bujak Zakopane”, ok. 1935 r. Proj. N.N., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Plakat „Polski Związek Narciarski, IV Międzynarodowe Zawody Narciarskie”, Zakopane, 1926 r.

Proj. N.N., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, plakat prezentowany na wystawie 

Kolejka do wagonika na Kasprowy, lata 30. XX w., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, fotografia prezentowana na wystawie 

Turyści na dworcu kolejowych w Zakopanem, lata 30. XX w., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, fotografia prezentowana na wystawie 

Turyści przejeżdżający saniami do hotelu lub pensjonatu w Zakopanem, lata 30. XX w., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, fotografia prezentowana na wystawie 

Narciarze na stoku, lata 30. XX w., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, fotografia prezentowana na wystawie 

Fragment ekspozycji „Narty, dancing, brydż”, Pałac Mieroszewskich