Trudno wyobrazić sobie, co może łączyć te dwie dziedziny wiedzy. A jednak taki związek istnieje – obie były przedmiotem zainteresowania jednego z najwybitniejszych umysłów XVII wieku – Jana Heweliusza. Gdański astronom, matematyk i konstruktor przyrządów naukowych urodził się 28 stycznia, dokładnie 410 lat temu. Pochodził z zamożnej rodziny browarników, jednak nie ograniczył swoich zainteresowań do ważenia piwa w odziedziczonych zakładach.

Podczas nauki w Gdańskim Gimnazjum Akademickim młody Heweliusz zainteresował się astronomią. Późniejsze studia w Królewcu oraz w Lejdzie a także liczne podróże pozwoliły mu poznać wybitnych przedstawicieli nauki i ich osiągnięcia. Po powrocie do Gdańska, na dachach kamienic, których był właścicielem, zorganizował obserwatorium astronomiczne. Prowadził w nim badania od 1641 r. Równolegle z działalnością naukową został członkiem a później starszym cechu browarników. Był także ławnikiem Starego Miasta i rajcą miejskim. Działalność naukowa przyniosła mu wiele sukcesów - w 1664 roku został wybrany pierwszym w historii zagranicznym członkiem londyńskiego Royal Society. Warto podkreślić, że w pracy naukowej aktywnie wspierała i towarzyszyła Heweliuszowi Elżbieta Koopman, jego druga żona. Działalność uczonego wspierały, także finansowo, koronowane głowy – Jan Kazimierz, Ludwik XIV i Jan III Sobieski. Heweliusz wydał wiele dzieł, wśród których znalazły się: Selenografia, czyli opisanie Księżyca (1647 r.), Rozprawa o rzeczywistej postaci Saturna (1656 r.), Merkury widoczny na Słońcu (1662 r.) Mimo że działalność browarniczą Heweliusz traktował głównie zarobkowo, należy wspomnieć, że w należących do niego zakładach powstawało piwo jopejskie, znany gdański specjał. Jan Heweliusz zmarł 28 stycznia 1687 roku, dokładnie w dniu swoich 76. urodzin. Został pochowany w kościele św. Katarzyny w Gdańsku. Po śmierci, na podstawie zgromadzonych materiałów, wdowa Elżbieta wydała jeszcze trzy opracowania naukowe.
Warto w tym miejscu przypomnieć, że wiosną 2018 r. Muzeum Zagłębia w Będzinie prezentowało wystawę Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego „Od lunety Galileusza do teleskopów kosmicznych” pokazującą 400 lat ewolucji lunety i teleskopu.

Daniel Schultz Portret Jana Heweliusza (1677) - www.zwoje-scrolls.com, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2901398