Znaki zodiaku w domu modlitwy Mizrachi w Będzinie

Od starożytności w programach ikonograficznych synagog pojawiają się znaki zodiaku. Malowano je na sklepieniach, na ścianach pod stropem lub na belkowaniu galerii dla kobiet. Dom modlitwy Mizrachi jest jednym z ośmiu w Polsce, w którym zachował się prawie pełny cykl znaków zodiaku. Z dwunastu znaków zodiaku zachowało się jedenaście.

Poza Będzinem można je zobaczyć również w Dąbrowie Tarnowskiej, Inowłodzu, Łańcucie, Niebylcu, Sandomierzu oraz w synagodze przy ul. Miodowej w Krakowie i w synagodze przy ul. Targowej w Warszawie.

Judaizm zabrania przedstawiania ludzkiej postaci. Zakaz ten ma źródło w dekalogu:

„Nie uczynisz sobie posągu ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko albo na ziemi nisko, lub w wodzie poniżej ziemi” (Pwt 5,8)

Twórcy omijali to przykazanie poprzez stosowanie symboli zastępczych. Pannę symbolizuje często kwiat, kosz z kwiatami, bukiet; wodnika, lejąca się woda z wiadra lub dzbana, albo też, tak jak w będzińskim domu modlitwy - studnia z drewnianym żurawiem. Zdarza się, że postaci ludzkie, tak jak w Sandomierzu nie mają głów. Są też wyjątki od tej reguły np. w Synagodze przy ul. Miodowej w Krakowie nie zastosowano się do tej reguły – bliźnięta zostały przedstawione jako dwóch chłopców z pochodniami, a panna jako dziewczyna trzymająca snop zboża.

Niekiedy zdarzają się przedstawienia humorystyczne np. skorpion jest przedstawiany jako krokodyl, rak jako krokodyl lub żuk. Znak w Mizrachi też bardziej przypomina chrabąszcza niż raka.

Poniżej prezentujemy wszystkie znaki namalowane w będzińskim domu modlitwy.

Czy rozpoznałeś swój znak?
Którego znaku brakuje?