Ustawa z roku 1866 roku, opublikowana w Dzienniku Praw Królestwa Polskiego zarząd powiatem (ujezdem) oddawała w ręce naczelnika powiatu, dodając mu do pomocy urząd powiatowy. 

Naczelnikowi powiatowemu w pracach administracyjnych pomagali dwaj pomocnicy, będący równocześnie kierownikami wydziałów (zwanych oddziałami) istniejących przy urzędzie. Byli to pomocnik do spraw administracyjno-gospodarczych oraz pomocnik do spraw policyjnych, który równocześnie był naczelnikiem Straży Ziemskiej w powiecie. W związku z tym, że był on opłacany z funduszów przeznaczonych na Straż Ziemską, pozostawał poza etatem urzędu powiatowego.   Zgodnie ze wspomnianym  etatem w skład urzędu powiatowego wchodzili dodatkowo referenci do spraw policyjnych, do spraw miejskich, do spraw skarbowych i do spraw ubezpieczeń, sekwestrator, sekretarz, archiwista, budowniczy i inżynier powiatowy, lekarz powiatu, felczer, a także urzędnicy prowadzący w imieniu urzędu korespondencję.
Naczelnik powiatu, zarządzając powierzonym mu terenem, działał pod bezpośrednim nadzorem gubernatora i piotrkowskiego rządu gubernialnego. Jego kompetencje były dosyć szerokie. Miał on nadzorować szybkie i poprawne załatwianie spraw urzędowych. Dotyczyło to zarówno prac i obowiązków prowadzonych i wypełnianych przez wszystkie podległe mu agendy urzędowe.  Naczelnik powiatu mógł działać samodzielnie, albo zlecać sprawy Kolegium Urzędu Powiatowego.
Kolegium to składało się z pomocników naczelnika powiatu do spraw administracyjno-gospodarczych, do spraw policyjnych, lekarza powiatowego i budowniczego powiatowego. Posiedzeniom Kolegium przewodniczył naczelnik powiatu. Zgodnie z ustawą jedynie pomocnicy uczestniczyli we wszystkich posiedzeniach. Natomiast lekarz i budowniczy, ewentualnie inżynier powiatowy uczestniczyli w posiedzeniach, na których omawiano sprawy z zakresu ich obowiązków służbowych.  
Urząd Powiatowy składał się z trzech oddziałów: ogólnego, ekonomiczno-administracyjnego i wojskowo-policyjnego. Na czele pierwszego oddziału stał Sekretarz Urzędu Powiatowego, drugim kierował pomocnik naczelnika do spraw ekonomiczno-administracyjnych, a trzecim, który wydaje się najważniejszym, pomocnik do spraw policyjnych.
Oddział ogólny zajmował się między innymi ogłaszaniem praw, sprawami kadrowymi urzędu, zmianami terytorialnymi zachodzącymi w ramach powiatu, sprawozdaniami statystycznymi czy sprawami administracji gminnej.
Oddział ekonomiczno-administracyjny zajmował się administracją i sprawami gospodarczymi powiatu, drogowymi, ubezpieczeniami, wydawaniem pozwoleń na prowadzenie handlu, przemysłu i rzemiosła.
Oddział wojskowo-policyjny prowadził sprawy wojskowe oraz szeroko rozumiane sprawy policyjne. Zajmował się sprawami policji ogólnej, policji gospodarczej, policji tajnej, policji lekarskiej, ewidencją ludności, a także zarządzał aresztami i więzieniami działającymi na terenie powiatu. Na jego czele stał zawsze Rosjanin.

Mapa powietu będzińskiego, Atlas geograficzny Królestwa Polskiego 1907