Genowefa Pająk - Sprawiedliwa wśród Narodów Świata. Z cyklu "Kobiety na kartach historii Będzina"

Genowefa Pająk - Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, dzięki jej szlachetnej postawie, odwadze i moralności wojnę przeżyła córka Samuela i Racheli Cyglerów - Tamara. Pani Genowefa opiekowała się małą Tamarą Cygler do końca II wojny światowej. Jej odwaga i determinacja sprawiły, że Tamara przeżyła okres okupacji, a po wojnie wyjechała do Izraela. 

Od października 1942 r. Żydzi z Będzina byli masowo przesiedlani do getta na Kamionce. Trafiła tam również rodzina Cyglerów. Genwefa Pająk prowadziła w tym czasie działalność handlową utrzymując kontakty z Żydami przebywającymi w getcie. Miała tam też przyjaciół, m.in. Henriettę Altman – krewną Cyglerów. Na wieść, że Niemcy przygotowują ostateczną likwidację getta pani Gienia chciała ratować swą żydowską przyjaciółkę. Ta jednak poprosiła o pomoc nie dla siebie lecz dla swojej małej kuzynki – Tamary. Młoda Polka zgodziła się bez wahania. Spotkała się z Cyglerami, którzy oddali jej pod opiekę swoje jedyne dziecko. Przekazali jej też list z adresami członków rodziny, prosząc by córka trafiła do nich na wypadek, gdyby sami nie przeżyli. Wkrótce 8 letnia Tamara otrzymała fałszywe dokumenty tożsamości i nowe imię – poza domem nazywano ją Bogusią.

1 sierpnia 1943 r. rozpoczęła się likwidacja getta. Niemcy szukali zbiegłych z getta Żydów na ulicach miasta. Genowefa była przerażona, bojąc się o życie swoich dzieci, poprosiła Tamarę by tylko na tę jedną noc, poszukała schronienia u przyjaciół jej rodziców. Przez całą noc dziewczynka samotnie błąkała się po mieście lecz nikt nie otworzył przed nią drzwi. Nad ranem, przemarznięta wróciła do mieszkania Pająków. Mimo zagrożenia własnego życia Genowefa Pająk opiekowała się Tamarą przez prawie trzy lata, zaspakajając wszystkie potrzeby dziewczynki, nawet gdy musiała przenieść dziecko do innych rodzin, aby chronić ją przed informatorami. Warto podkreślić, że za swoją pomoc nie otrzymywała niczego w zamian. Jej jedyną motywacją byłą miłość do drugiego człowieka. Po wojnie dowiedziała się, że rodzice Tamary nie przeżyli. Ze złamanym sercem przekazała dziewczynę krewnym w Izraelu.

Genowefa Pająk zmarła 24 września 1972 r. W 1982 r. została pośmiertnie uhonorowana tytułem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". Tytuł ten tytuł nadaje Państwo Izrael osobom, które narażały własne życie i życie swoich rodzin, przyczyniając się do ocalenia Żydów podczas Holokaustu.

 

Genowefa Pająk z Tamarą Cygler, źródło: https://d-nm.ppstatic.pl/kadr/k/r/96/1c/524e9314e888d_o.jpg?1420066800

Design Joanna Kobryń © Muzeum Zagłębia w Będzinie

MAPA STRONY