Eksponat miesiąca: HEŁM SAMURAJÓW TYPU „hoshi-kabuto”

Prezentowany zabytek miesiąca to będący w zbiorach Muzeum Zagłębia w Będzinie hełm samurajski typu „hoshi-kabuto”.

Na co dzień można go oglądać  w Zamku na wystawie stałej pt. „Dawna broń”. Hełm ten jak i cała ekspozycja broni i uzbrojenia wschodniego jest niezwykłą ciekawostką dla zwiedzających i cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem.
Samuraje byli japońskimi odpowiednikami średniowiecznych rycerzy europejskich. Zarówno dla jednych jak i drugich najważniejszą kwestią, którą kierowali się w życiu był honor. Swój kodeks honorowy nazywali bushido, co oznacza droga wojownika. Samuraj musiał być zawsze czujny i miał być gotowy by w każdej chwili ruszyć do walki na rozkaz swego pana, za którego gotów był oddać życie.  Co ciekawe samuraj musiał umieć pisać, rozumieć poezję i znać tradycyjne tańce. Wszystkich wojowników uczono łucznictwa oraz walki na miecze. Charakterystyczne  dla tej warstwy by to, że kiedy samuraj czuł, że zachował się niegodnie, popełniał samobójstwo, rozcinając sobie brzuch w rytuale zwanym seppuku, który często bywa niepoprawnie nazywany harakiri.
Kabuto był istotną częścią zbroi japońskiej gusoku, składającej się również z nakarczka połączonego z hełmem, maski chroniącej twarz, obojczyka, naramienników, naręczaków, kirysu, taszek, nabiodrków, nagolenników i trzewików. Hełmy te były z reguły noszone przez dajmiosów i samurajów, bowiem wojownikom niższej kondycji przynależne były jingasa, kapelusze z blachy względnie ze skóry lub bawełny, o szerokich rondach i płaskich denkach.
Wybrany eksponat miesiąca pochodzi z XVIII wieku. Dzwon typu hoshi zbudowany jest z 62 stalowych, wąskich klinów łączonych licznymi (blisko 2 tys.) stożkowymi nitami. Ma on charakterystyczny, lekko „siodłowaty” zarys wierzchołka. Cały dzwon pokryty jest czarną laką. Otwór te-hen znajdujący się na szczycie hełmu obudowany jest stylizowaną chryzantemą hoshi-man-za, złożoną z pięciu nakładających się pierścieni z miedzi, częściowo złoconych. Daszek przynitowany do dzwonu wykonany został z blachy stalowej, pokryty od góry ozdobną, cienką skórą złoconą. Do kompletu brak dwóch „nauszników” fushi-kayeshi, które były elementem mocowanym na stałe przy daszku oraz sznura shinobi-no-o, do mocowania hełmu na głowie. Wszystkie folgi pokryte zostały od zewnątrz czarną laką, powierzchnie wewnętrzne są złocone. W 1974 roku nasz eksponat brał udział w dwóch wystawach: "Samuraje"  w Muzeum w Gliwicach oraz "Uzbrojenie dawnej Japonii" w Muzeum w Chorzowie.

Serdecznie zapraszamy do obejrzenia całej kolekcji broni i uzbrojenia ochronnego na Zamku.

Historyk Muzeum Zagłębia w Będzinie
Karolina Stolorz