3 maja bieżącego roku obchodzimy 228 rocznicę uchwalenia najstarszej w Europie konstytucji, ustalającej zasady ustrojowe w Rzeczpospolitej. Konstytucja 3 Maja 1791 roku była bowiem pierwszą spisaną ustawą zasadniczą w Europie i drugą na świecie – po konstytucji USA. Konstytucja 3 Maja została uchwalona przez Sejm Czteroletni (1788- 1792), zwany również Wielkim, który obradował pod węzłem konfederacji. Uchwalenie konstytucji miało być zasadniczym krokiem na drodze naprawy państwa i próbą unowocześnienia ustroju upadającego kraju oraz ratowania jego suwerenności. Dokument uchwalony 3 maja 1791 roku miał bowiem przekształcić polskie państwo w monarchię konstytucyjną. Konstytucja reformowała ustrój, przekreślając tzw. prawa kardynalne, narzucone i gwarantowane przez obce mocarstwa. Ustawa zasadnicza w poszczególnych rozdziałach regulowała zagadnienia religii panującej, statusu szlachty i ziemiaństwa, mieszczan, chłopów, władzy prawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, edukacji dzieci królewskich i sprawy wojska. Wprowadzała też zasadę trójpodziału władzy. Wyrazicielem suwerennej woli narodu miał być zwoływany dwuizbowy parlament. Natomiast dziedziczny władca miał przewodniczyć organowi ministerialnemu, będącym najważniejszym organem władzy wykonawczej (tzw. Straży Praw). Z kolei wymiar sprawiedliwości miał być oddzielony od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Ponadto mimo utrzymania federacyjnego charakteru państwa polsko-litewskiego dokonano wówczas centralizacji szeregu instytucji państwowych. Niestety, na skutek rosyjskiej interwencji, Konstytucja 3 Maja obowiązywała jedynie przez kilkanaście miesięcy.
View the embedded image gallery online at:
https://muzeumzaglebia.pl/1324-rocznica-uchwalenia-konstytucji-3-maja#sigProId311fe70e5a
https://muzeumzaglebia.pl/1324-rocznica-uchwalenia-konstytucji-3-maja#sigProId311fe70e5a
