Odcinek nr 1 pt. „Jak budowało się nasze muzeum, czyli rekonstrukcja zamku będzińskiego”.

Szanowni Państwo zapraszamy do śledzenia nowego cyklu opowiadań o historii Muzeum Zagłębia w Będzinie popartej archiwalnymi fotografiami, które wcześniej nie były publikowane.
Idea odbudowy będzińskiej warowni i ulokowania w niej palcówki muzealnej zrodziła się wraz z odzyskaniem niepodległości przez II. Rzeczpospolitą. W tym czasie bardzo elitarne „Towarzystwo Opieki nad Górą Zamkową” (liczba członków nie przekroczyła 100 osób) wytyczyło sobie cel zabezpieczenia ruin zamku i w miarę środków finansowych jego odbudowę. W latach 30. XX wieku powstał projekt odbudowy zamku, którego autorem był prof. Adolf Szyszko-Bohusz - polski architekt i konserwator. Niestety mimo ofiarności społeczeństwa i zebraniu dużej części kwoty na odbudowę, TOnGZ nie uzyskało zgody ministerstwa na prace budowlane, co zniweczyło plany rekonstrukcji zamku.
Do tematu rekonstrukcji warowni powrócono zaraz po II wojnie światowej. Zadanie to było bardzo trudne do realizacji z różnych względów m.in. dlatego, że projekt odbudowy powinny poprzedzać badania ruin i części murów, celem odtworzenia procesu budowlanego zamku i jego architektury. Całe przedsięwzięcie miało jednak ogromną wagę dla społeczeństwa potrzebującego podniesienia się z wojennej klęski poprzez przywrócenie dumy narodowej, jakim miało być muzeum pamiątek historycznych w odbudowanej warowni. Dlatego trzy lata po zakończeniu działań wojennych rozpoczęto akcję zbiórki pieniędzy pod hasłem „Niszczejący zabytek historyczny utrzymajmy dla przyszłych pokoleń, jako ośrodek kultury”.
Pierwsze prace na terenie Góry Zamkowej ruszyły latem 1948 roku. W 1952 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki w Warszawie zatwierdziło projekt rekonstrukcji zamku wykonany przez inż. architekta Zygmunta Gawlika i tempo odbudowy wzrosło. W tym czasie nie brakowało kłopotów wynikających z niedotrzymywania terminów przez państwowe firmy budowlane ze względu na braki materiałowe. Ostatecznie Departament Ochrony i Konserwacji Zabytków przydzielił dodatkowe materiały budowlane, które w ówczesnym czasie były towarem deficytowym. Po uzupełnieniu placu budowy ważnym przydziałem konserwator zawarł porozumienie na dalsze prace z przedsiębiorstwem „Czyn” z Będzina. Odbudową zamku kierował dr Józef Kluss, następnie architekt Roman Romański, natomiast roboty murarskie wykonali murarze i kamieniarze z Siewierza pod kierownictwem mistrza budowlanego Stanisława Bednarza. W międzyczasie prowadzono szereg działań na rzecz tworzenia muzeum. Miejska Rada Narodowa w Będzinie, widząc ogrom zadań stojących przed kilkoma muzealnikami do pomocy powołała Miejski Społeczny Komitet Odbudowy Zamku, który miał na celu m.in. zapewnienie finansów związanych z organizacją muzeum. (…) Stała troska władz Społecznego Komitetu, dyrekcji będzińskich zakładów pracy a przede wszystkim pomoc miejscowego społeczeństwa pozwoliły pokonać trudności tak, że kiedy zamek był pokryty dachem w jego surowym, pachnącym jeszcze świeżą zaprawą wapienną wnętrzu, zawrzała intensywna praca nad przygotowaniem wystaw (…) - tak wspominał tamte dni Włodzimierz Błaszczyk – członek komitetu, archeolog i późniejszy kierownik muzeum.
Jednocześnie w latach 50. XX wieku na terenie zamku trwały prace wykopaliskowe pod nadzorem zespołu archeologów, ale o tym opowiemy Państwu w następnym odcinku.

Zapraszamy do obejrzenia galerii, jeżeli ktoś rozpozna na zdjęciu swojego tatę lub dziadka to prosimy o kontakt: 32 267 77 07, wew. 26
Opisy fotografii:
1. Ruiny zamku około 1918 r.
2. Projekt rekonstrukcji zamku według prof. Adolfa Szyszko-Bohusza.
3. Projekt rekonstrukcji zamku według inż. architekta Zygmunta Gawlika.
4. Prace murarskie.
5. Uprzątanie terenu wokół zamku, 1954/55 r.
6. Odbudowa zamku, 1954 r.
7. Murarz przy pracy, 1953/54 r.
8. Odbudowa, widok z zamku na nieistniejące zabudowania kamienic.
9. Murarz na rusztowaniu, 1954 r.
10. W trakcie prac, 1955 r.
11. Stan z 1955 r., widoczne na zdjęciu nie istniejące zabudowania u podnóża zamku.